Recepta na konopie: jaki lekarz przepisuje medyczną marihuanę? Sprawdź, kiedy możliwe jest leczenie medyczną marihuaną

1 listopada 2017 zalegalizowano marihuanę tylko do użytku medycznego. Może być ona wykorzystywana jako surowiec farmaceutyczny do produkcji leków recepturowych i terapii wielu schorzeń. Kwestia terapii medyczną marihuaną budzi wiele kontrowersji zarówno wśród lekarzy, jak i pacjentów. Sprawdź, jaki lekarz przepisuje medyczną marihuanę.

Wciąż zdarza się, że pacjenci nie pytają o możliwość terapii medyczną marihuaną ze względu na strach przed osądzeniem i stygmatyzacją. To skutek panujących wśród społeczeństwa przekonań, niepewności i dezorientacji. Czy marihuana jest dostępna na receptę w Polsce? Jaki lekarz może przepisać medyczną marihuanę? Na te i inne pytania postaram się odpowiedzieć w poniższym artykule.

Medyczna marihuana – fakty dla pacjenta

W świetle prawa i przepisów marihuana medyczna jest surowcem farmaceutycznym, a nie produktem leczniczym (lekiem). Na czym polega różnica? Produkt leczniczy w Polsce musi być zarejestrowany przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, a przed rejestracją musi przejść serię badań klinicznych potwierdzających jego działanie. Na podstawie Prawa Farmaceutycznego posiada również CHPL (jest to opis danego leku, substancji czynnej oraz sposobu jej podawania). Marihuana medyczna nie posiada charakterystyki produktu leczniczego (CHPL), jak ma to miejsce w przypadku innych leków. 

W charakterystyce znajdują się dokładne wskazania, do leczenia jakich schorzeń dany lek jest przeznaczony. Opisane są tam wszystkie skutki i działania niepożądane, jak również przeciwwskazania do jego stosowania. Dlatego marihuana zarejestrowana jest jako surowiec farmaceutyczny – taka substancja odpowiada (podobnie jak lek) ściśle określonym normom, zawartych w przepisach między innymi w Farmakopei Polskiej i Europejskiej. Najczęściej surowce farmaceutyczne służą do sporządzania leków recepturowych (leków, które robione są przez farmaceutę w aptece na podstawie zaleceń lekarza).

Czym wyróżnia się lecznicza marihuana?

Marihuana medyczna różni się od tej rekreacyjnej uprawą, która określona jest restrykcyjnymi, ściśle określonymi normami jakości (podobnie jak w przypadku produkcji leków). Zawartość określonych składników (THC, CBD, terpenów), ich stosunek (tak zwany stosunek kannabinoidowy) jest znany i ściśle monitorowany. Dopuszczalna różnica między kolejną partią wyhodowanego suszu konopnego może różnić się maksymalnie o kilka procent. Spełnienie takich norm jakości jest możliwe dzięki wyspecjalizowanym laboratoriom i uprawie, która prowadzona jest w specjalnych warunkach. 

Niebezpieczeństwa związane z marihuaną niewiadomego pochodzenia 

W marihuanie nielegalnego pochodzenia mogą znajdować się niebezpieczne dla zdrowia zanieczyszczenia, które są wynikiem braku możliwości spełnienia tak kosztownych, jak w przypadku medycznej marihuany, norm uprawy i jakości. Zdarza się też, że dilerzy narkotykowi świadomie zanieczyszczają susz konopny w celu uzyskania większych korzyści materialnych. Odbywa się to kosztem zdrowia i życia użytkowników.

Bardzo częstym procederem jest zanieczyszczanie suszu lakierem do włosów (zwiększenie gramatury suszu), nawozami, pestycydami, metalami ciężkimi (ołów, metale ciężkie) [16]. Przykładem konsekwencji płynących ze stosowania suszu niewiadomego pochodzenia jest przypadek z 2007 roku z Lipska w Niemczech. Zgłoszono tam 597 przypadków zatrucia ołowiem wywołanego paleniem zanieczyszczonych konopi. Ponad 160 osób po zatruciu wymagało hospitalizacji i leczenia, a 73 użytkowników miało wysokie, wymagające monitorowania stężenia ołowiu w organizmie. Ołów odkłada się w zębach i kościach, dlatego jego wypłukanie z organizmu może trwać nawet 37 lat (George Wurth z DHV, https://hanfverband.de/presseecho-2007).

Ze względu na brak kontroli i zagrożenia dla zdrowia stanowczo odradzamy stosowanie marihuany z niewiadomego źródła. W Polsce za samo posiadanie marihuany grozi kara do trzech lat pozbawienia wolności, udzielanie marihuany innej osobie zagrożone jest karą do 10 lat pozbawienia wolności, a udzielanie jej małoletniemu jest przestępstwem zagrożonym karą od 3 do 15 lat pozbawienia wolności. Marihuana medyczna dostępna jest tylko w aptece na receptę!

Marihuana przepisana na receptę

Możliwość legalnego zakupu marihuany na receptę w Polsce dostępna jest od 17 stycznia 2019 roku. Medyczna marihuana i wytwarzane z niej środki farmaceutyczne, podobnie jak inne leki z grupy 1-N klasyfikowane jako środki odurzające, mogą być wypisywane na RpW (recepta na leki narkotyczne). Zgodnie z treścią art. 41 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii preparaty zawierające środki odurzające lub substancje psychotropowe są wydawane wyłącznie na podstawie specjalnie oznakowanej recepty. RpW może wypisać każdy lekarz posiadający prawo wykonywania zawodu (z wyjątkiem lekarza weterynarii).

Recepta na marihuanę musi być przepisana z zachowaniem poniższych zasad:

• Marihuana przepisywana jest na recepcie RpW.
• Musi zawierać dokładną nazwę, zawartość substancji aktywnych, nazwę handlową.
• Musi zawierać dane pacjenta.
• Musi zawierać całkowitą ilość przepisanej substancji słownie lub ilość substancji czynnej wyrażoną liczbą jednostek dawkowania i wielkością dawki.
• Ilość nie może przekraczać potrzeb pacjenta na maksymalnie 90 dni. 
• Musi być podane dawkowanie dzienne.
• Na jednej recepcie RpW można przepisać tylko jeden lek.
• Jest ważna 30 dni.

Ile można przepisać medycznej marihuany?

Należy podkreślić, że nie ma ściśle określonych dawek, jakie pacjent ma zażywać. Marihuana jako lek stosowana jest na zasadzie miareczkowania. Jest to sposób, który służy do określenia optymalnej dawki dla każdego pacjenta indywidualnie. Taka optymalna dawka powinna zapewnić najlepszą terapię przy zachowaniu akceptowalnego poziomu reakcji niepożądanych. Ten sposób umożliwia dokładne dostosowanie leczenia do potrzeb danego pacjenta i jego dolegliwości.

Jeśli ze względu na potrzebę zwiększenia dawki w przebiegu miareczkowania dojdzie do sytuacji, w której wypisana przez lekarza ilość suszu konopnego będzie niewystarczająca, wówczas lekarz może wystawić kolejną receptę, również przed upływem pierwotnie zamierzonego okresu stosowania. Początkowo mogą zostać wystawione 3 kolejne recepty RpW, ale okres stosowania nie może łącznie przekraczać 90 dni.

Opakowanie handlowe dostępne w aptekach zawiera 10 g suszu konopnego. Warto pamiętać iż nie jest konieczne przepisywanie całego opakowania lub jego wielokrotności, ponieważ farmaceuta może otwierać i przepakowywać opakowania w zależności od przepisanej ilości.

Ze względu na brak CHPL (charakterystyki produktu leczniczego) marihuana medyczna wymaga określenia dawek w zależności od wskazań terapeutycznych. Dlatego bardzo ważne jest, aby terapia medyczną marihuaną prowadzona była przez specjalistów mających doświadczenie w tym temacie. 

Terapia medyczną marihuaną

Mimo że każdy lekarz ma prawo wypisać receptę na marihuanę, nie każdy ma wiedzę w prowadzeniu tej terapii. Na rynku polskim dostępnych jest kilka preparatów zawierających różny stosunek kannabinoidowy. Lekarz jest zobligowany wybrać optymalny preparat dla danego pacjenta w zależności od jego schorzenia i oczekiwań. Z tego względu przed rozpoczęciem terapii medyczną marihuaną zalecam zgłoszenie się do fachowców, którzy przeprowadzą Was przez meandry marihuany jako lekarstwa.

Bibliografia:

1. Turner, C. E., Elsohly, M. A., & Boeren, E. G. (1980). Constituents of Cannabis sativa L. XVII. A Review of the Natural Constituents. Journal of Natural Products, 43(2), 169–234. doi:10.1021/np50008a001 
2. Piomelli, D., & Russo, E. B. (2016). The Cannabis sativa Versus Cannabis indica Debate: An Interview with Ethan Russo, MD. Cannabis and Cannabinoid Research, 1(1), 44–46. doi:10.1089/can.2015.29003.ebr 
3. Van Bakel, H., Stout, J. M., Cote, A. G., Tallon, C. M., Sharpe, A. G., Hughes, T. R., & Page, J. E. (2011). The draft genome and transcriptome of Cannabis sativa. Genome Biology, 12(10), R102. doi:10.1186/gb-2011-12-10-r102 
4. de Meijer EP, Bagatta M, Carboni A, Crucitti P, Moliterni VM, Ranalli P, Mandolino G. 2003. The inheritance of chemical phenotype in Cannabis sativa L. Genetics 163: 335–346.
5. Devinsky O, Cilio MR, Cross H, Fernandez-Ruiz J, French J, Hill C, Katz R, Di Marzo V, Jutras-Aswad D, Notcutt WG, et al. 2014. Cannabidiol: pharmacology and potential therapeutic role in epilepsy and other neuropsychiatric disorders. Epilepsia 55: 791–802. 10.1111/epi.12631
6. Elsohly MA, Slade D. 2005. Chemical constituents of marijuana: the complex mixture of natural cannabinoids. Life Sci 78: 539–548. 10.1016/j.lfs.2005.09.011
7. ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 295 z późn. zm., „Ustawa o Działalności Leczniczej” lub „DzLeczU”). 
8. ustawy z dnia 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 514 z późn. zm., „Ustawa o Zawodzie Lekarza” lub „ZawLekU”); 
9.   ustawy z dnia 18 lipca 2002 roku o świadczeniu usług drogą elektroniczną (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 344, „ŚUDEU”); 
10.  ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 z późn. zm., („KC”); 
11.   ustawy z dnia 7 lipca 2017 roku o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. poz. 1458, „Ustawa Legalizująca”); 
12.   ustawy z dnia 6 września 2001 roku – Prawo farmaceutyczne (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 944 z późn. zm., „Prawo Farmaceutyczne” lub „PrFarm”). 
13. (xi) rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 kwietnia 2018 roku w sprawie recept (Dz. U. poz. 745 z późn. zm., „Rozporządzenie w Sprawie Recept”) ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 852 z późn. zm., “PrzNarU”); 
14.  ustawa z dnia 12 maja 2011 roku o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 357 z późn. zm., “Ustawa Refundacyjna”); 
15.  ustawa z dnia 20 maja 2010 roku o wyrobach medycznych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 186, z późn. zm., „ustawa o wyrobach medycznych”); 
16. https://wolnekonopie.org/2020/07/jak-rozpoznac-zanieczyszczenia-w-marihuanie/